केंद्रीय अर्थसंकल्प २०२५-२६ : १० महत्त्वाचे प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे | Frequently Asked & Important Questions on Union Budget 2025-26 in MARATHI
1. २०२५-२६ च्या अर्थसंकल्पातील सर्वात मोठी घोषणा कोणती आहे?
उत्तर: यंदाच्या अर्थसंकल्पातील सर्वात मोठी घोषणा म्हणजे ₹१२ लाखांपर्यंतच्या उत्पन्नावर कोणताही आयकर लागू नसेल. तसेच, MSME, स्टार्टअप्स आणि कृषी क्षेत्राला मोठ्या प्रमाणावर आर्थिक मदत जाहीर करण्यात आली आहे.
2. नवीन करस्लॅब कसे आहेत आणि त्याचा नागरिकांवर काय परिणाम होईल?
उत्तर: नवीन करस्लॅबनुसार ₹०-₹४ लाखांपर्यंत कोणताही कर नाही, ₹४-₹८ लाखांवर ५%, ₹८-₹१२ लाखांवर १०%, ₹१२-₹१६ लाखांवर १५%, ₹१६-₹२० लाखांवर २०%, ₹२०-₹२४ लाखांवर २५% आणि ₹२४ लाखांपेक्षा जास्त उत्पन्नावर ३०% कर लागू होईल. या बदलामुळे मध्यमवर्गीयांवरील करभार मोठ्या प्रमाणात कमी होईल.
3. सरकारने शेती आणि ग्रामीण अर्थव्यवस्थेसाठी कोणत्या योजना जाहीर केल्या आहेत?
उत्तर: कृषी क्षेत्रासाठी प्रधानमंत्री धन-धान्य कृषी योजना जाहीर करण्यात आली आहे, ज्यामुळे १०० कृषी जिल्ह्यांचा विकास केला जाणार आहे. तसेच, मखाना बोर्ड (बिहारसाठी), कापूस उत्पादन वाढवण्यासाठी ५ वर्षांची योजना, आणि जलसंधारणासाठी नवीन प्रकल्प जाहीर करण्यात आले आहेत.
4. MSME आणि स्टार्टअप्ससाठी कोणते प्रोत्साहन आहे?
उत्तर: MSME साठी कर्ज मर्यादा वाढवून ₹५ लाख कोटी केली आहे. तसेच, पहिल्यांदाच व्यवसाय सुरू करणाऱ्या उद्योजकांसाठी ₹२ कोटी पर्यंतच्या कर्जाची योजना सुरू करण्यात आली आहे. महिलांसाठी विशेष कर्ज सुविधा आणि फूटवेअर आणि टॉय सेक्टरमध्ये २२ लाख रोजगार निर्माण करण्याची योजना जाहीर झाली आहे.
5. शिक्षण क्षेत्रासाठी कोणते महत्त्वाचे बदल झाले आहेत?
उत्तर: शिक्षणासाठी ५०,००० अटल टिंकरिंग लॅब्स शाळांमध्ये स्थापन करण्यात येणार आहेत. तसेच, IIT आणि AI संशोधनासाठी ₹५००० कोटींची गुंतवणूक केली जाईल. ग्रामीण भागातील शाळांमध्ये ब्रॉडबँड सुविधा देण्याची योजना जाहीर झाली आहे.
6. नवीन आरोग्य योजना कोणत्या आहेत?
उत्तर: सर्व जिल्हा रुग्णालयांमध्ये डे-केअर कर्करोग उपचार केंद्रे उभारली जातील. तसेच, PM जन आरोग्य योजनेत गिग वर्कर्स आणि ऑनलाइन कामगारांचा समावेश केला जाणार आहे. वैद्यकीय शिक्षणासाठी १०,००० नवीन प्रवेश उपलब्ध होतील.
7. सरकारने नवीन पायाभूत सुविधा आणि वाहतूक क्षेत्रासाठी काय घोषणा केली आहे?
उत्तर: UDAN योजनेत १२० नवीन विमानतळ जोडले जातील आणि पुढील १० वर्षांत ४ कोटी प्रवाशांना सुविधा मिळेल. रेल्वे सुधारणा आणि १० लाख कोटी रुपयांची नवीन पायाभूत सुविधा योजना जाहीर झाली आहे.
8. GST आणि इतर अप्रत्यक्ष करांमध्ये कोणते बदल झाले आहेत?
उत्तर: ७ करस्लॅब हटवून एकच साधा करसंचय ठेवण्याचा निर्णय झाला आहे. इलेक्ट्रॉनिक्स, EV बॅटरी, LED स्क्रीन, आणि टॉय इंडस्ट्रीसाठी GST कपात करण्यात आली आहे. जीवनावश्यक औषधांवर आणि कर्करोग उपचारांसाठी लागणाऱ्या औषधांवरील कर कमी करण्यात आला आहे.
9. संरक्षण आणि अंतर्गत सुरक्षेसाठी किती निधी देण्यात आला आहे?
उत्तर: संरक्षणासाठी ₹४.९१ लाख कोटी वितरित करण्यात आले आहेत, तर अंतर्गत सुरक्षेसाठी ₹२.३३ लाख कोटींची तरतूद करण्यात आली आहे. सरकार स्मॉल न्यूक्लियर प्लांट्स विकसित करण्याच्या योजनेवर भर देणार आहे.
10. सरकारने बजेटचा तूट (Fiscal Deficit) कमी करण्यासाठी काय उपाययोजना केल्या आहेत?
उत्तर: सरकारने ५० वर्षांसाठी व्याजमुक्त कर्ज देऊन राज्यांना मोठ्या पायाभूत सुविधा प्रकल्पांसाठी मदत देण्याची योजना आखली आहे. तसेच, सॉवरेन वेल्थ फंड (Sovereign Wealth Fund) तयार करण्याची शक्यता असून, त्याद्वारे भारताचे आर्थिक स्थैर्य वाढवले जाईल.
येथे २०२५-२६ च्या केंद्रीय अर्थसंकल्पाविषयी वारंवार विचारले जाणारे काही प्रश्न आहेत:
सामान्य प्रश्न (FAQs) – केंद्रीय अर्थसंकल्प २०२५-२६
- २०२५-२६ च्या अर्थसंकल्पातील प्रमुख घोषणा कोणत्या आहेत?
- नवीन करस्लॅब आणि सवलती कोणत्या आहेत?
- मध्यवर्गीयांसाठी कोणत्या आर्थिक सवलती जाहीर करण्यात आल्या आहेत?
- शेती आणि ग्रामीण अर्थव्यवस्थेसाठी कोणत्या योजना आहेत?
- MSME आणि स्टार्टअप्ससाठी कोणते प्रोत्साहन आहे?
- बेरोजगारी कमी करण्यासाठी कोणती धोरणे स्वीकारण्यात आली आहेत?
- शिक्षण आणि संशोधन क्षेत्रासाठी किती निधी देण्यात आला आहे?
- केंद्र सरकारच्या नवीन पायाभूत सुविधा प्रकल्पांमध्ये कोणत्या गोष्टींचा समावेश आहे?
- आरोग्य सेवा सुधारण्यासाठी कोणत्या उपाययोजना जाहीर करण्यात आल्या आहेत?
- बजेटमध्ये महिला सशक्तीकरणासाठी कोणत्या योजना आहेत?
- GST आणि इतर अप्रत्यक्ष करांमध्ये कोणते बदल करण्यात आले आहेत?
- सरकार नवीन करप्रणाली आणि जुन्या करप्रणालीबाबत कोणते प्रोत्साहन देत आहे?
- केंद्र सरकारने संरक्षण क्षेत्रासाठी किती निधी जाहीर केला आहे?
- भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या दीर्घकालीन विकासासाठी सरकारने कोणते नियोजन केले आहे?
- अर्थसंकल्पाच्या घोषणांमुळे शेअर बाजारावर काय परिणाम होण्याची शक्यता आहे?
- सरकारने हरित ऊर्जा आणि हवामान बदलासाठी कोणते निर्णय घेतले आहेत?
- नवीन पायाभूत सुविधांमध्ये कोणते प्रकल्प महत्त्वाचे ठरणार आहेत?
- भारताच्या एक्स्पोर्ट आणि इन्व्हेस्टमेंट धोरणात कोणते बदल करण्यात आले आहेत?
- भारतीय रेल्वे आणि नागरी उड्डाण क्षेत्रासाठी कोणते प्रस्ताव ठेवण्यात आले आहेत?
- यंदाच्या बजेटमध्ये कोणत्या राज्यांना विशेष प्रकल्प मंजूर झाले आहेत?
हे प्रश्न सर्वसामान्य नागरिक, व्यावसायिक आणि गुंतवणूकदारांना केंद्रीय अर्थसंकल्पाच्या प्रभावांविषयी अधिक समजून घेण्यास मदत करतील. तुम्हाला आणखी विशिष्ट प्रश्न हवे असतील तर कळवा! 😊
निष्कर्ष:
२०२५-२६ च्या अर्थसंकल्पात मध्यमवर्गीय, MSME, कृषी, आणि शिक्षण क्षेत्रावर मोठा भर देण्यात आला आहे. नवीन करसवलती, पायाभूत सुविधा प्रकल्प, स्टार्टअप्ससाठी प्रोत्साहन, आणि संरक्षण क्षेत्रातील गुंतवणूक यामुळे भारतीय अर्थव्यवस्था पुढील दशकासाठी सक्षम करण्याचा प्रयत्न करण्यात आला आहे.
तुम्हाला या बजेटविषयी अजून काही प्रश्न असतील तर कमेंटमध्ये विचारा! 😊